AKSARAY KİMİN İMZALADIĞI TELGRAFLA MİLLİ MÜCADELEDE BMM HÜKÜMETİNİ DESTEKLEDİ!
Pazartesi’den devam. Bugünkü yazılanların daha iyi anlaşılabilmesi için önce lütfen Pazartesi günkü yazıyı okur musunuz?! AŞAĞI TÜKÜRSEN SAKAL, YUKARI TÜKÜRSEN BIYIK İKİLEMİNİ RET EDEN AKSARAYIN CEVABI NETTİ! Tarihçi İbrahim Hakkı Konyalı merhumunda belirttiği gibi Büyük Millet Meclisinden şehrimize hitaben gelen telgrafta İstanbul hükümetinin mi yoksa BMM’ in yanında mı olduklarının belirtilmesi istenir. Aksaraylılar için bu konuya müspet veya menfi cevap vermek öylesine çokta kolay değildi.!!! Çünkü bir tarafta işgal altında bulunan el altından Milli Mücadeleyi maddi ve manevi olarak desteklemesine rağmen işgal altında bulunan ve resmen BMM’ nin yanında olduğunu açıklayamayan İstanbul’daki hükümet ve bu hükümetin devlet reisi olan 600 yıllık Osmanlı İmparatorluğunun Padişahlığının yanında Sünni İslam ümmetinin de liderliği olan Hilafet makamını da temsil eden Sultan Vahdettin, diğer tarafta ise vatanı düşman işgalinden kurtarmak için kurulan milli bir hareket.! Gelin bundan sonrasını Pazartesi günkü yazımdaki gibi sözü “Abideleri ve Kitabeleriyle Aksaray” tarihinin yazarı merhum İbrahim Hakkı Konyalının yazdıklarından edelim; Hasan efendiye soruldu. Tarihçi merhum İbrahim Hakkı Konyalı bundan sonrasını ise kitabının aynı cildinin 1764. Sayfasında; Tereddütlere Hasan efendinin verdiği cevap kesindi. Karşı koyacak kudrette değilsiniz. Aksini söyleyemezsiniz. Elbette Aksaray milli hareketlere iştirak edecektir. Bir menfi görüşte ortaya atılmadı.!!! Mutavaat telgraf yazıldı ve herkes dağıldı. Hasan Rauf imzasıyla Taşpınarlı Hasan Efendi telgrafı imzalamak yalnızlığına terk edildi. O devire ait Aksaray’da yazılmadı. Tarihin karanlıklarında kalan böyle isimsiz kahramanlar vardır. Zaman belki bunları aydınlatacaktır. İstiklal savaşında Aksaray üzerine düşenleri fazlasıyla yaptığın yazmıştık. Gerek asker verme, gerek maddi yardım bakımında canla başla fedakarlık yapılmıştır. Bilhassa Aksaray’ın hububat ve hayvanat bakımından yardımları o devri bilenler tarafından sitayişle anlatılır. Köylerin ”Vaz-ıyed””El koymu” dedikleri bu yardımlar her köyün hatta her evin katıldığı bir yardım kampanyası olmuştur. KÖYLÜLERİN MİLLİ MÜCADELE’YE YAPTIKLARI YARDIMLARI KANITLAYAN MAKBUZLARIN KAYBEDİLMESİ VEYA BAZI GÖZAÇIKLAR TARAFINDAN TOPLANMASIYLA BEDELERİ TAHSİL EDİLEMEDİ! Cumhuriyet devrinde, Makbuz karşılığı alınan bu yardımdalar Cumhuriyet hükümetince ödenmiş ise de köylüler makbuzları kaybetmiş veya bazı açıkgözler toplayıp değerlerini hükümetten aldıkları veya karşılığında emvali metrukeden mülk aldıkları görülmüştür. Cepheler Aksaray’dan giden Askerler ve bilhassa Kurtuluş Savaşında ölenlerin adedi bakımından dikkate şayan rakamlar göz çarpar”1” Kurtuluş savaşında Askerlik şubelerince Cephelere yollanan ve ölenlerin sayıları bakımından göz çarpan Rakamlar şöyledir. Sabah-ed-din Selek’in Milli Mücadele- Anadolu İhtilali- 1966 1. Cilt Sahife 110,111 ve 112’de kaydedildiğine göre her il ve kazanın askerlik şubelerince verilen rakamlar bu mücadelede 36239 Er öldüğün göstermektedir. 1- Antalya 716 er 2- Kastamonu 484 3- Konya 459 4- Ayancık 404 5- Ordu 399 6- Kayseri 393 7- Boyabat 392 8- Denizli 386 9- Milas 386 10- Muğla 385 11- Mecitözü 347 12- Samsun 351 13- Aksaray 344 14- Düzce 322 15- Trabzon 322 16- Tosya 310 17- Çankırı 307 18- Niğde 307 Sayfa 1766 19- Mardin 306 20- Koçhisar 270 21- Akşehir 231 22- Bozkır 246 23- Ereğli 90 24- Karaman 110 25- Nevşehir 141 26- Ürgüp 156 27- Bor 163 28- Gülşehir 59 29- Kırşehir 210 30- Ulukışla 65 Toplam 36.239 Er Aksaray’ın milli hareketlere katılma kararından sonra Niğde’den İlhami Hoca adında bir zat Aksaray’a gelmiştir. Beyaz bir at üzerinde ve beyaz pelerini ile ona bir gösteri yapılmıştır. Kaymakam Sokulluzadelerden Muh-id-in Beydi. Halk vaızlarıyla şöhret bulmuş, Aksaraylı Pisizade Hacı Ahmed Efendi bir konuşma yapmış ve Kuvay-i Milliye Teşkilatı’nın başına, Cumhuriyet devrinin başlangıcı ve devamınca yetişen Aksaray gençlerinin hocası olan Giritli Merhum Hasan Bey getirilmişti. Bundan sonra bütün Aksaraylılar canla, başla hizmet etmişlerdir. Şehitlerimizin ve gazilerimizin Ruhlarının şad mekânlarının Cennet olmasını Mevla’mızdan niyaz ediyorum. Rabbim yar ve yardımcımız olsun. (*) Bu yazı Tarihçi İbrahim hakkı Konyalı merhumun kendi ifadesiyle 24 yıl Aksaray genelinde sürdürdüğü saha çalışmaları ile ülkemiz genelindeki kütüphaneler ile arşivlerdeki araştırmalarından sonra hazırlanan ve 1973 tarihinde dönemin Belediye başkanı Muhammed Taki Tatlıpınar zamanında bastırılan Abideleri ve Kitabeleriyle Niğde/AKSARAY tarihi isimli eserinin 2. Cildinin 1763 ve 64. Sayfasından alınmıştır. Mevla’mızın kendisinden razı olması niyazıyla. (*)Bu yazımı yazarken kitaptaki bilgileri bana okuyan sevgili ve kıymetli eşim Ayşegül ile bunların bir kısmında kitaptan hem okuyup hem de yazan oğlum Yunus Şammas’ımada canı gönülden teşekkür ediyorum. Mevla’mızın kendilerinden razı olmasını niyaz ediyorum. Ali Genç.