O, sizi ve din de sizin için bir zorluk kılmamıştır. Babanız İbrahim’in milleti, O bundan, önce de bundan da size müslümanlar adını verdi.( 22-Hac/78.)



Milletin tanımı işte bu ayette yapılıyor. Görülüyor ki Millet, genel ve yaygın kullanımında olduğu gibi, müslümanlar topluluğu demektir. Daha çok inancın mahiyet ve biçim kazanmış durumudur. Bir bireyin yolu, tarzı ve gidişatı da olabilir. Sosyolojik anlamda toplumsal bir hal de olabilir. Daha açık bir söyleyişle millet dinin sırf teorisini değil, pratiğini kapsar. Bu nedenle peygamberlerden sadece birine tamlama yapılabilecek kelime, Din değil, onu uygulayış biçimi olan Millet olabilir. Kuran-ı Kerim de böyle yapmıştır. Hz. Muhammed’e İbrahim’in milletini tavsiye etmiştir.



İbrahim’in Milleti’ne uyarak yüzünü Allah’a teslim edenden daha güzel din’li kim olabilir. (4-Nisa/125. )

Beni, dosdoğru yola Rabbim iletmiştir. Güçlü, pürüzsüz bir din’e, hanif olan İbrahim’in Milleti’ne Müşriklerden değildi.(6-Enam/161.)



Hz İbrahim’ in ilk eşi Sera’dır.  Hz İbrahim Mısır dönüşü eşi Sera’nın isteği üzerine yardımcı olarak Mısırlı Hükümdarının hediye ettiği, bir köle olan Haceri, hanımı Sera’ya yardım etmek için yanlarına almışlardır. Daha sonra yine hanımı Sera’nın isteği üzerine Haceri eş olarak almıştır. Hacer’den bir erkek çocuk İsmail doğmuştur. Bu soydan Arap soyu meydana gelmiştir. Ve Hz İbrahim’in daha sonradan ilk eşi olan seradan da bir erkek çocuk İshak olmuştur.



İshak’tan da İsrail oğulları soyu meydana gelmiştir. Araplarla Yahudiler amca çocuklarıdır. Hz İbrahim ilk eşi Sera ölünce Ketura isimli bir kadınla daha evlenmiştir. Ondan da bir erkek çocuğu olmuştur. Yazılı Dinler tarihi Hz İbrahim’le başlamıştır. Tevhit inancı ve ahlaklı olmanın temeli Hz İbrahim’le atılmış ve başlamıştır.

Hz İbrahim‘in ismi 26- Sürede bahsedilir. 69 kez kendi adıyla anılır. Hz İbrahim’in Hicreti şu şekilde olmuştur. Hz İbrahim Urfa Harran Ovası’nda yaşamış, daha sonra Suriye, Hama ve Ürdün üzerinden Filistin’e oradan da Mısır’a gitti. Ve tekrar Filistin’e geri döndü. Allah’tan aldığı bir emir üzerine Mekke’ye gitti. Bugün ki Kabeyi oğlu İsmail ile beraber inşa ettiler.



Hani Biz İbrahim in (inşa ve ihya etmesi) için bu İbadet Evi’nin yerini tespit ettiğimiz zaman. Bana hiçbir şeyi şirk koşmadığın gibi, Mabedimi de tavaf edecekler ve (ona doğru)kıyamadurup rükû ve secdeye kapanacaklar için (şirkten)temiz tutacaksın demiştik.  (22-Hac/26.)



İbrahim İsmail’le birlikte Kâbe’nin temellerini yükseltirken şöyle yalvardılar. Rabbimiz Kabul buyur bizden yalnız sensin tüm duaları işiten ve gönüllerdekini bilen de yalnız sensin. (2-Bakara/127.)



Ayrıca 2-Bakara/128-129-130-131-132-133. Ayetlerine bakınız.



Hz İbrahim’e gösterilen mekânın geçmişte de aynı maksatla kullanıldığı zammen anlaşılmaktadır. Buradaki temiz tut emriyle, elbette tevhit ilkesinden sapma anlamına gelen tüm sapma ve batıl inanç kalıntılarından insanlığın bu ilk mabedini arındırma kastedilmektedir. 

M İslam oğlu hayat kitabı Kuran mealinden alıntı.



Zira insanlık için inşa edilen ilk mabet Mekke, deki bereketli ve bütün toplumlar için hidayet merkezi olan mabet idi.( 3-Ali-imran/96.)



Buna delalet eden işaretler hala orada duruyor, Orası İbrahim in makamıdır.   Oraya giren her kez emin olur. Ve ona ulaşmaya gücü yeten her kesin mabedi haccetmesi Allah’ın insanlık üzerindeki hakkıdır.( 97.)



Ve insanları davet et. Gerek yaya hızlı yol alma yeteneğine sahip ulaşım araçlarına binerek her bir yoldan senin çağrına gelsinler. (22-Hac/27.)



Hz İbrahim’in çocukları için yaptığı dua.



Rabbimiz İşte ben neslimden olanları ekip, biçmeye elverişsiz bir vadiye, Senin Mukaddes beytin yanına yerleştirdim. Ey Rabbimiz, bunu kulluklarını yerine getirebilsin diye yaptım. Artık insanların gönülleri onlara meylettir. Onları bereketli ürünlerle rızıktandır umulur ki onlar da bunun şükrünü eda ederler. (14-İbrahim/37.)



VE Biz Her ümmet için kurban kesmeyi bir ibadet kıldık ki bu vesileyle Onun kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine Allah’ın ismini ansınlar. (22-Hac/34.)



Hz İbrahim in Muhteşem Tebliği(mani fes tası) 



ONLARA İbrahim in haberini de aktar. (26-Şuara/69.)



Hani bir zamanlar o babasını ve milletini neye kulluk ediyorsunuz, diye sorguladı.( 70.)



Onlar da Putlara kulluk ediyoruz, dahası onlara adanmış kimseler olarak kalacağız dediler. (71.)



İbrahim yalvarıp yakardığınızda sizi duyuyorlar mı bari dedi.(.72.)



Ya da size bir yararları veya zararları dokunuyor mu?  (73.)



Hayır, ama dediler biz atalarımızı da böyle yapıyor bulduk.( 74.)



İbrahim’e yani dedi taptığınız şeylerin ne olduğuna bir kez olsun dönüp bakmadınız mı.(75.)



Yani hem siz hem de öndengiden atalarınız. (76.)



İşte artık ilan ediyorum ki benim için onlar birer düşmandır. Başka değil sadece Âlemlerin Rabbi vardır. (77.)



Ki O dur beni yaratan bana doğru yolu gösterecek olan da o dur.( 78.)



Ki o benim açlık ve susuzluğumu giderendir. (79.)



Ve hasta düştüğümde şifa veren de yineo dur. (80.)



Beni öldürecek sonra tekrar diriltecek olan da o dur. (81.)



Hesap gününde beni hatalarımı bağışlayacağını umduğum tek zat da o dur.(82.)



RABBİM, bana doğru bir muhakeme yeteneği Bahşet ve beni iyilerin arasına kat. (83.)



Ve beni dillerde doğruluk timsali olarak anılan biri yap.( 84.)



Ve beni ölümsüz nimetlerle dolu cennetin varislerinden kıl. (85.)



 Babamı da bağışla çünkü o oldum olası yolunu şaşıranlardan biri olmuştur. (86.)



Ve beni herkesin dirilip kaldırılacağı o gün mahcupeyleme. (87.)



O gün ne malın mülkün bir yararı olur ne de evladın.( 88.)



Ancak selim bir kalple Allahın huzuruna çıkanlar müstesna.( 89.)



Zira o gün cennet sorumlu ve bilinçli davrananlara yaklaştırılacaktır.( 90.)



Cehennemse sorumsuz ve bilinçsizce davrananlariçin kışkırtılacaktır.(91.)



Ve onlara sorulacaktır, nereye kayboldular tapınıp durduğunuz. (92.)



 0 Allah tan gayrı varlıklar size, hadi onu da geçtik, kendilerine olsun bir yardımları dokunacak mı bari. (93.)



Neticede hem onlar, hem de sorumsuz ve bilinçsizce onlara umut bağlayanlar cehennemde üst üste

istif edilecekler. (94.)



 İblisin bütün askerleri de.( 95.)



 Hz. İbrahim’in Rüyasına Kuran’dan Cevap

Rabbim bana erdemli bir evlat bağışla. (37-Saffat/100.)

Bunun üzerine ona uyumlu ve olgun bir oğlan çocuğu müjdeledik. (101.)



Derken çocuk onun çaba ve tasasına ortak olacak olgunluğa eriştiğinde İbrahim şöyle dedi: “Yavrucuğum kendimi rüyada seni kurban ederken görüyorum bir bak bakalım sen bu işe ne dersin.” Oğul  “Babacığım dedi sana emredileni yap. İnşallah beni sabredenlerden bulacaksın.” (102.)



Sonunda o ikisi Allaha teslimiyetlerinin bir gereği olarak vardıkları sonuca uydular ve babası onu yüz üstü yatırınca. (103.)



Biz kendisine ey İbrahim diye seslendik. (104.)



Artık rüyanı gerçekleştirmiş bulunuyorsun. Nitekim iyilik yapanları işte böyle ödüllendiririz. (105.)



Hiç şüphesiz bu elbet apaçık bir sınavdı.(106.)



Ve biz ona fidye olarak muhteşem bir kurban verdik. (107.)



Geriden gelen herkesin zihninde ona ilişkin örnek bir hatıra bıraktık. (108.)



Selam olsun İbrahim’e (109.)



Hz İbrahim rüyasını tabir ettirmedi, rüyasını tatbik etti. Rüyalar tatbik edilmezler, tabir edilir. Hz İbrahim’in rüyasını gerçekleştirmişti. Çünkü rüyada kurban etmiş halde değil kurban ediyorken görmüştü. Amaç oğlunu kurban etmesi değil, Allah’a teslimiyetinin sadakatini sınanmasıydı ve sınavdan alnının akıyla çıkmıştır. Hz İbrahim’in yalan söylediği şeklinde yorumlanan ayetler ve rivayetle ilgili olarak da şu değerlendirmeler yapılır. Rivayetleri kutsallaştıran rivayetperest insanlar,  aslı olmayan İsrailliyat ve uydurma, hikâyeleri hadis diye anlatılarak ve bunlara dayanarak, Hz İbrahim’e iftira edilmektedir.



Hz. İbrahim ailesinin Harran üzerinden Filistin’e göçü Mukaddes Filistin topraklarının Yahudi ırkının değil evrensel tevhid ailesinin ortak mekânı olduğunun ifadesi zira oranın Mukaddes kılınmasıyla M.S. 7. Yüzyıldan sonra icar edilmiş bir kimlik olan Yahudilerin alakası yoktu. Daha İbraniler İsrailoğulları adını almadan yüzyıllar belki de bin yıllar önce mübarek kılınmıştı. Zira Hz. İbrahim’in attığı tevhit İnancının temellerini daha sonraları Son Peygamber Hz. Muhammet’le inşa edilecekti, nitekim öylede oldu. 

Hz. İbrahim bir trajik kahraman değil, tam teslim olmuş bir mümindi. Hz İbrahim ateşe atılırken metanetini korumuş ve Allah’ın EL-METİN olan korumasına sığınmıştı. Ateş İbrahim’e Halil oldu dost oldu. Hz İbrahim’in hicreti ona miraç oldu. Hz İbrahim’e rüyası oğlunun hatırası için kurban kesmek ibadet oldu. Hz İbrahim sınandı, İsmail’i Kâbe ye mamur oldu. İsmail’in soyundan âlemlere rahmet Hz. Muhammet oldu. Hz İbrahim’in çağrısı Müslümanların haccı oldu. İnsanlar bu çağrıyı duydu. (hac-26-29) Oraya gitmek için sıra ve kura çekmek şart oldu. Giden huzurlu gidemeyenler hüzünlü oldu.



Hiç şüphesiz Allah evet o dur güç kuvvet sahibi Rezzak olan metin olan. (51-Zariyat/58.)



 Hz İbrahim oğlu İsmail için Kurban ibadetini ebedileştirdi. Kurban Hac’da bir hediye bir ibadet oldu. Kurban Hac’cın Sembollerindendir. Kurban Varlık sevgisini kurban etmektir.   



Ve köle HACER:  Hacer öyle bir hicret etti ki, Hicret onun adı oldu.  Onun adı hicretin gelini oldu. Gelinin çocuğu İsmail oldu.  İsmail imana kurban oldu.  Kâbe Hicir Hacer’e ve İsmail e mekân oldu. İsimleri kıyamete kadar baki oldu. Her Hacer kadındır ama cariye Hacer cennetin yolcusu oldu. Zahmetine emeğine susuzluğuna zemzem suyu müjde oldu.



Her hac edenin yüreğine şerbet suyu oldu. Allah’ın şerbetli suyunu içenler SEFA ile MERVE arasında say yolu oldu. Haccı tamamlamak için, say’da şart oldu. İbrahim İsmail in Hacer’in yeri bu dünyada belli oldu. 

Kaynaklar: çeşitli tefsirler,  Hz İbrahim hakkında daha geniş bilgi için( Ahmet Baydar İbrahim- i okuyuş kitabı)