El-VELİ: Kuran’da yer alan Esma-i hünsa’dandır. Birçok ayette Allah’a isnatla müstakil olarak isim formunda gelir.

EL-VELİ eşsiz benzersiz, dost ve dost olunan, dostuna ikramı seven mutlak ve sonsuz özne demektir.

Vellahullah: Allah onu dost edindi demektir. Allah’ın birine destek olmasını ve onu koruyup kollamasını ifade eder.

Kuran’a göre veli ve çoğulu olan evliya bir zümrenin unvanı değildir. Her hangi bir meşrep, mezhep ve mektebin tekelinde de değildir. Kuran’a göre iman eden ve Salih amel işleyen herkes Allah’ın Velisidir, evliyasıdır.

Hz Peygamber aynen bu şekilde tarif etmiştir. Kuran’a göre veli- evliya olmak seçkin bir zümrenin bir sınıfa değil, seçkin bir sınıfa da dâhil olmakta değildir. 

Her mümin’in doğal halidir. Takvalı ihlâslı halidir.

Kuran’a göre veli olmak akıl ve irade ile talep edilen ve hak edilmek için emek verilen bir şeydir. Kuran’ın mümine tanıdığı veli evliya olma imtiyazını tasavvuf ehli kendi mensuplarına hasretmiştir (hak tanımıştır).

Tabir caizse kendilerine tabu etmişlerdir. Bu da Kuran’ın inşa ettiği imanı itikadı insanların zihninde bir kırılmaya yol açmıştır. Bu kopuşta bazı mezhep meşrep tahrikât kurumlarına adeta miras olmuştur. Mezhebin meşrebin tahrikâtın üyesi müridi değilsen, veli olamazsın. İş burada da kalmadı evliya’nın enbiyanın (yani ) Allah’ın elçilerinden de üstün olduğunu iddia ettiler. Nebi’nin karşılığı veli (nübü) nüvübbetin karşılığı velayetti dediler. Peygamberlerden sonra bu iş bize kaldı dediler.

Peygamberlerin mucizesine karşılık, Velayetin (evliyanın) kerameti vardır dediler. Peygamberlerin vahyine karşılık, Evliyanın ledünni (rüya) ilmi vardır dediler. Enbiya (peygamberlere) Vahiy meleği vahiy ile geliyorsa, Evliyaya’da ilham ile geliyor dediler. Buna benzer akıl ahlak dışı görüşler icad ettiler.

İmam Azam Ebu Hanife’nin veli tarifi aynen şöyledir. Kuran’ın gösterdiği istikametten giden her muttaki insan Allah’ın velisidir. İmam Şafi ise âlimlerden başka veli bilmiyorum demiştir.

Allah-ı veli evliya edinmek ve Allah’ın velisi evliyası olmak, Allah-ı veli edinirsen oda size kuluna veli sıfatından veli olma yolunu eylemini acar, o yola yönlendirir. Veli olan Rabbimiz hem bize dost olmakta hem de kendisine dost olmamızı istemektedir.

 

Mutlak dostluk (velayet) mutlak hakikatin ta kendisi olan Allah’a mahsustur. O hem hak edilen karşılığını vermede hem de nihai akıbeti belirlemede rakipsizdir.(18- Kehf/44.)

 

Sen bizim velimiz o halde bizi bağışla bize merhamet et. Çünkü sen bağışlayanların en hayırlısısın. (7-Araf/155.)

 

Bizim için bu dünyada da güzellikler yaz, ahirette deki biz pişmanlık içinde sana sığındık. (7-Araf/156.)

 

Herkes kendisine bir veli bulmuş, kimisinin velisi putu, kimisinin velisi futbol takımı ve partisi, kiminin velisi uğuru, kimisin velisi şeyhi, azizi gururu ve kibri fakat müminlerin velisi Allah’tır. Allah’ın veli kulu olmak insan’ı elinden tutup cennete koymak değil, Allah’ın vahyin yoluna götürmektir.

Veli kul kendini veli kul ilan eden değil, yaşantısıyla eylemleriyle başkalarına örnek olan insan demektir.

Veli insan tapılacak hidayet edecek yetkiye sahip bir insan’da değil, hak ve hakikati insanlara tavsiye eden kişi demektir. Veli olmak doğruları söylemektir. Veli insan kendine değil hakkın yoluna davet eden kişidir. İnsanın kendini veli ilan etmesi şirktir. Mümin müminin velisidir. Ancak veli kul diğer insanlara da Allah’ın Veli sıfatına çağırmasıdır.

Veli edilen kişi uçtu kaçtı suyun üzerinde namaz kılan kişiler değil, sıradan senin benim gibi insanlardır. Allah’ın yarattığı sade ve temiz kullardır. İnsanlar Allah dururken en olmadık şeyleri veli edinebilmektedirler. Bunu yapan akrabamız yakınımız elimiz ve evladımız babamız ve anamız da olsa yapacağımız şey bellidir. Uyarmak zira bu tüm sapmaların en beteridir.

Kuran işte bunun için, Hz İbrahim’in davetini ölümsüzleştirir.

 

Şeytanı asla veli edinme. Şüphesiz benim velim Allah-tır kitabı o indirmiştir. Elbet o Salihlerin velayetini (rızkını)üstlenecektir. (19-Meryem/45.)

 

Yoksa onlar onun dışında veliler mi edinmeye kalktılar. Oysaki asıl veli Allah-tır. Zira ölüye can veren sadece o dur. Her şeye kadir olanda o dur. (42-Şura/9.)     

 

Rableri katında barış ve saadet yurdu onların olacak ve (onun) o yapıp ettiklerinden dolayı onların velisi olacaktır. (6-Enam/127.)

 

Size ne oluyor da, Allah yolunda ey Rabbimiz bizi halkı zalim olan şu beldeden kurtar ve rahmetinle bize sahip çıkacak bir koruyucu ve destek olacak bir yardımcı gönder.  (4-Nisa/75.)   

 

Onlar Allah’ı bırakıp yalnızca cansız dişil nesnelere sığınıyorlar; bu şekilde onlar inatçı şeytana sığınmış, oluyorlar. (Nisa/117.)

 

Ki Allah onu lanetlemiş, o da şöyle demişti. Senin kullarından payıma düşeni mutlaka alacağım.(4-Nisa/118.)

 

Böylelerinin varacağı yer cehennemdir, oradan kaçış yolu da bulunmayacaktır.( 4-Nisa/118.)

 

 Sahabe dönemlerinde, sahabelerin veli ve evliyalardan hiç haberi yoktu. Bunlar sonradan üretilmiş şeylerdir.

İşte bu da Bizim indirdiğimiz mübarek bir kelamdır. Şu halde ona uyun ve sorumluluk bilincini kuşanın ki rahmete nail olasınız.(6-Enam/155.)                                     

 

 (  DEVAM EDECEK. )