Miras, özünde başkasının emeğine verilen isimdir. Miras’çı mirasının sahibi olsa da üretici değildir. Mirası bırakan birilerinin birikimi ve emeğidir. Birikimi ölümden sonra mirasçıya intikal etmesidir. Yani emanete bırakılmıştı. Aslında Allah’ın kuluna emanet verdiği mal bir başkasına kalmıştır. Malın hakiki sahibi Allah’tır. Gerçek miras kalıcı mirastır. Kalıcı miras ise senin Salih amellerindir hayır hasenatındır.

Kişi ne kadar büyük bir mirasa sahip olursa olsun ömrüyle birlikte onun da malına konan bir mirasçı çıkar. Şu halde hayatına ve ölümüne söz geçiremeyen insan gerçek varis olamaz. Gerçek varis hayatı ve ölümü yaratandır.  Şu ayetler bu hakikati söyler.

Ve elbette biziz hayatı ve ölümü var eden. Ve ölümlü tüm varlıklardan geriye kalan her şeyin tek gerçek varisi olan da biziz. (15-Hicr./23.)

Doğrusu biz sizin içinizden öne geçmek isteyenleri de geride kalanları da biliriz. Miras konusunda insan iki durumda bulunur. (Hicr/24.)

Varis olan ve miras bırakan, Miras bırakılan bu emaneti ya bal arısı gibi, çoğaltır, sorumlu davranır, hayırlı yollarda kullanır. Ya da eşek arısı gibi onu hoyratça sorumsuzca yok eder.

Mirasa vasiyet ediniz, zira miras başkasının emeğidir kazancıdır. Miras maddiyat gibi ise de aslında varislere emanettir. Miras emanettir hazıra konmaktır.  Miras kendi kazandığın mal olmadığı için başkalarından kalan malı hesapsızca yiyen tipler kendine benzeyen diğer insanlarla hiç ilgilenmezler. Ve kalan bu değerlere sahip çıkmazlar Bu durumda hem malı mülkü zayi ederle. Hem de kendilerini bu nimetlerden mahrum ederler.

Allah’ın koruyasınız diye sizin sorumluluğunuza bıraktığı malları muhakeme yeteneği zayıf olan varis sahiplerinin eline terk etmeyin. (4-Nisa/5.)

Fakat bu mallarla onları yediren giydiren ve onlara bu durumu münasip bir dille anlatın. Vasiyet ile ilgili ayetlerin maksadı hiçbir değerin sahipsiz kalmamasını sağlamaktır. Zira özellikle mülk sahipsiz kaldığında günaha teşvik anlamına gelmektedir. Karakteri zayıf ve hırsızlığa haksızlığa meyyal insanların gözü sahipsiz duran kalan mallar ve canlar üzerinde olmak isterler buda bir tür suça ve günaha teşviktir.

Kuran’ın miras ve vasiyet ile ilgili titizliğinin arka planında böyle bir hassasiyet yer almaktadır. Mirasa ihanet eden kötü mirasçıdır.  Kuran’da miras’tan kadına bir hisse verirken erkekler neden iki hisse alırlar.

Çünkü erkekler savaşlara katılıp bedelini canlarıyla ödüyorlardı. Yüce Allah’ta erkeklerin bu emeğine karşılık iki hisse verilmesini emretmiştir. Kuran da miras hakkında diğer ayetler şunlardır.

Allah’ın lutfundan kendilerine verdiklerinde cimrilik yapanlar, bunun kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar. Aksine bu onlar için pek fenadır. Cimrilik yaptıkları şeyler kıyamet gününde boyunlarına dolanacaktır. Zira göklerin ve yeryüzünün mirası tamamıyla Allah’a aittir. Ve Allah yaptığınız her şeyden haberdardır. (3-Ali-imran/180.)

Bilin ki yeryüzü Allah’ındır kullarından dilediğini mirasçı kılar; mutlu son sorumlu davrananlarındır. (7-Araf/128.)

Ve doğrusu Biz, hatırlatıcı mesajların ardından bütün ilahi vahiylerin hikmet yüklü sayfalarına (tekrar yarattığımız) bu yerin varisi Salih kullarım olacak diye yazmışız. (21-Enbiya/105.)

5-Maide/106-108. 9-Tevbe/34-35-121.  19-Meryem/63. 44-Duhan/28-29. Bakınız.