arapça'dan geldiği düşünülse de 

türkçe'nin yanısıra urduca, kürtçe ve 

farsça dillerinde yer alan namus kavramı, 

inançtan inanca, kültürden kültüre farklılık arzediyor.. 

bazı afrika kabilelerinde olağan sayılan çıplaklığın

çoğu inanç ve kültürlerde namus yoksunluğu sayılması gibi..

namus,

dinî ve ahlâkî değerler anlamında

. ırz ve iffete düşkünlük olduğu kadar,

. tüyü bitmemiş yetim diye diye

yetimlerin tüylerini yolmamaktır,

yetimlerin ocaklarına tüy dikmemektir,

yetimi görür görmez tüyüp gitmemektir,

. kıldan tüyden birisi olmamaktır..





bireysel ve toplumsal anlamda,

. kendisinden emîn/güvenilir olmak,

. dışı içine, sözü özüne uygun davranmak,

. kindarlığı sözde dindarlıkla ört-bas etmemektir..

. omuzlarında yükseldiği insanlara tepeden bakmamak,

. yüzüne güldüğü kişiye çelme takmamaktır..

. emanete(can, mal, ırz vb) sahip çıkmak,

. insancıl duygulara sahip olmak,

. hakkı sahibine teslim etmek,

. haramı helalleştirmemek,

. kul hakkına çökmemektir..

keza,

. bir ağacı gösterip ormanı gizlememek,

. ahlakı, salt cinsel konulara indirgememek,

. namusu, salt cinsel konulara indirgememek,

. namusu, salt öğrenci evine indirgememektir..

. iz'an/insaf/hayâ duygularına sahip olmak,

. değerleri maske gibi kullanmamaktır..

. zalime/gaddara dur diyebilmek,

. mazluma/mağdura arka çıkmaktır..

. namus ticareti yapmamaktır..

. cambaza baktırıp ...





kamu yönetiminde, 

. işin/görevin namusuna riayet,

. yetkilerini yerli yerinde kullanmak,

. sorumluluğunu bihakkın yerine getirmektir..

. yalaka olmamak, yalakaya prim vermemek,

. gelene ağam gidene paşam dememek,

. zaaflarının peşine düşmemektir..

. kamu kaynaklarına konmamak,

. kamu kaynaklarını çalıp çırpmamak,

. kamplaştırmak suretiyle safları sıkılaştırmamaktır..

. üniversite sınavlarında soru çalmamak/satmamaktır..

. ahbap-çavuş işiyle hakkı başkasına peşkeş çekmemek,

. kamu görevi tevdiinde liyâkate bakmak,

. her işini hesap verircesine yapmaktır..

bazı adreslere:

. elâleme telkin verirken

kendisi salkımıyla götürmemektir..

. kulun görmediği yerlerde(!) 

her türden ahlaksızlığı yaparken(!)

kulların gördüğü yerlerde/ekranlarda 

ahlak zabıtalığına soyunmamaktır..





herkese karşı,

. düşene vurmamak,

. adaletli, hakkâniyetli olmaktır..

. fitne fücur içerisinde olmamaktır,

. yalan ve iftiradan kaçınmak,

. kasden yapıp sehven oldu dememektir..

. aldatmamak, hile yapmamaktır,

. ahdine vefâ, sözüne sadakattir,

. olmadığı gibi görünmemektir..

her tür seçimde,

. özgür iradeye sahip çıkmaktır,

. iradenin sandığa özgürce girmesidir,

. iradenin 'sandığa girdiği gibi çıkması'dır,

. çıkan iradeye saygılı olmaktır..





cinsiyetin namusu arandığı kadar,

belki daha fazla

. şahsiyetin namusu aranmalıdır,

. bilimin namusu aranmalıdır,

. eylemlerin namusu aranmalıdır,

. söylemlerin namusu aranmalıdır,

. olaylar karşısında duruşun namusu aranmalıdır,

. kazanılan her kuruşun namusu aranmalıdır..

bir de,

toplumdaki yaygın algılanma biçimiyle, 

ırz ve iffetine düşkün olma yükümlülüğü, 

yalnızca kadınların omuzlarına yüklenmiş gibi.. 

tecavüz mağduresi kadın/kızın namusu lekeleniyor,

suçlayıcı yaftalarla toplumdan dışlanıyorken 

erkeğe çapkın gözüyle bakmak mı, namus..? 

*

bireysel anlamda namuslu olmak önemli,

ancak toplumsal anlamda belki en önemlisi,

huzursuz halkın huzurlu yöneticisi olmamaktır,

fakir halkın zengin yöneticisi olmamaktır..

dememiz o ki,

toplumu ilgilendiren asıl mesele,

elinin altında çalacağı bir şeyler yokken 

mecburen namuslu görünen değildir, namuslu.. 

elinin altında çalacağı çok şeyler varken 

ihtiyaren elini sürmeyendir, gerçek namuslu.. 

sözün özü, 

ne herşeydir cinsellik, ne hiçbir şey,

hem tende hem yürekte, ikisi arasında bi'şey, namus..





E-Posta: [email protected]